W reduktorach pracujących ruchem nawrotnym martwy luz kątowy zredukowany do wałka czynnego powinien być możliwie mały. Luz ten bowiem, przy zmianie kierunku napędu, wprowadza nieciągłość w ruchu kół napędzanych reduktora, zwiększa czas reakcji urządzenia o czas niezbędny do wykasowania tego luzu oraz jest przyczyną obciążeń uderzeniowych elementów przekładni.

Generalnie rzecz biorąc, w celu zmniejszenia martwych luzów należy stosować zazębienie o zarysie odniesienia bez konstrukcyjnego luzu obwodowego.

Jako wymiar ustawczy podczas obróbki należy przyjmować średnicę podziałową, pole tolerancji grubości zęba powinno być symetrycznie rozłożone względem zarysu teoretycznego, a bicie uzębienia i odchyłka rozstawienia osi powinny być jak najmniejsze. Należy ponadto uwzględnić podane wcześniej zalecenia doboru przełożeń cząstkowych i zadbać o zmniejszenie liczby stopni reduktora — zmniejsza się wówczas liczbę składników we wzorze.

W przypadku gdy ze względu na możliwości wykonawstwa lub dopuszczalne koszty nie można uzyskać zadowalająco małych martwych luzów w pojedynczej przekładni, należy — metodami technologicznymi lub konstrukcyjnymi — zmniejszyć lub skasować te luzy. Można to uczynić przez:

— selekcyjny montaż kół reduktora; koła po wykonaniu mierzy się i selekcjonuje na grupy wymiarowe, a następnie, przy większym niż nominalne, rzeczywistym rozstawieniu łożysk, dobiera się do współpracy i montuje koła wykonane z odchyłkami dodatnimi, a przy rozstawieniu mniejszym — koła z odchyłkami ujemnymi,

— dotarcie kół; wykonuje się koła nadmiarowe, a następnie dociera się je dotąd, aż będą poprawnie i bez luzu pracowały przy przyjętym rozstawieniu ich osi,

— zastosowanie kół o korekcji zmiennej wzdłuż szerokości wieńca; jedno z kół (lub oba) koryguje się na jednej stronie wieńca przy współczynniku przesunięcia zarysu + x zmieniając go liniowo tak, aby z drugiej strony wieńca wyniósł — x, a następnie, przemieszczając współpracujące koło wzdłuż strzałek reguluje się obwodowy luz międzyzębny,

— regulowanie odległości osi kół; łożyska umieszcza się w taki sposób, aby można było przemieszczać je w celu regulacji rozstawienia osi kół, a tym samym luzu międzyzębnego,

— zastosowanie kół podwójnych; dwa jednakowe koła po łącznym zazębieniu z kołem współpracującym o szerokim wieńcu skręca się względem siebie tak, aby zwiększając efektywną grubość zęba skasować luz międzyzębny (w tej pozycji koła mocuje się ze sobą np. przez znitowanie).

Powyższe sposoby pozwalają na skasowanie tzw. stałej części luzu martwego, a więc nadwyżki w stosunku do luzu niezbędnego do poprawnej pracy przekładni.

Może również zachodzić potrzeba skasowania nie nadwyżki, lecz całego zmieniającego się w trakcie pracy martwego luzu. Stosuje się wówczas najczęściej:

— koła nożycowe; dwa koła 1 i 2 przez wzajemne skręcenie napinają sprężynę 3, a wtedy — przy równoczesnym zazębieniu kół z kołem 4 — następuje ściskanie, jak nożycami, zębów koła 4 i skasowanie całego luzu międzyzębnego, 

— kasowanie luzu za pomocą sprężyn zwrotnych, lub silnika momentowego spełniającego rolę sprężyny; na członie biernym umieszcza się sprężynę spiralną, która przy pracy w jednym kierunku jest napinana, a przy zmianie kierunku ruchu napędza człon bierny, zapewniając stale pracę zębów tą samą stroną i nie dopuszczając do powstania martwych luzów (przy użyciu sprężyn kąt obrotu członu biernego jest ograniczony).

Kasowanie całkowitego luzu wprowadza dodatkowe obciążenie przekładni. Wzrastają jej opory ruchu i przez to przekładnie takie nie nadają się do przenoszenia mocy i do pracy z dużymi prędkościami. Można więc je stosować jedynie bądź przy napędzie ręcznym, bądź przy pracy o małej prędkości czy przy ruchu krótkotrwałym lub przerywanym.


WebSystem tel. 048 383.01.44 polecamy do regulacji obortów silników falowniki oraz przekładnie Motovario i softstarty