Koła zębate

Przy sprawdzaniu prawidłowości ewolwenty wykorzystuje się zasadę jej powstawania (przez odwinięcie nici nawiniętej na koło zasadnicze).

Ewolwentę można również otrzymać w sposób inny. Gdy w punkcie E listwy umieścimy koniec ołówka i przesuwać będziemy ją w kierunku a, to koło zasadnicze, do którego dociśnięta jest listwa, obróci się wskutek tarcia dookoła własnej osi w kierunku b. Ołówek nakreśli wówczas ewolwentę na tarczce zamocowanej do koła zasadniczego.

Inny sposób powstawania ewolwenty. Ewolwentę otrzymuje się przez przetaczanie listwy, w której wycięcie wstawiono koniec ołówka. Ponieważ tutaj koto zasadnicze jest nieruchome, przeto tę metodę można zastosować do sprawdzania dużych kół.

Zrozumiałe jest przy tym, że ewolwenta będzie różna dla różnych średnic kół zasadniczych. Ponieważ w każdym kole o średnicy koła podziałowego oraz o danym kącie przyporu może występować teoretycznie tylko jedno kolo zasadnicze, przeto dla określonego koła zębatego istnieje tylko jedna ewolwenta tworząca prawidłowy zarys boku zęba. Jeśli więc zmieni się koło zasadnicze, wówczas zmieni się również ewolwenta, jak i kąt przyporu. Jeśli podczas sprawdzania stwierdzi się odstępstwo zarysu boku zęba od ewolwenty, odpowiadającej teoretycznemu kołu zasadniczemu, to jest to oznaką, że w sprawdzanym kole zębatym jest inny kąt przyporu, aniżeli być powinien.
Do sprawdzania prawidłowości ewolwenty służą dwojakiego rodzaju przyrządy.