Drukuj

Aby zazębienie mogło odbywać się bez przeszkód, wystarczy teoretycznie, aby grubość zęba mierzona po luku koła podziałowego wynosiła

Praktycznie jednak zazębienie w takich warunkach jest niemożliwe; musi być bowiem przewidziany luz międzyzębny. Luz ten zapobiega zakleszczaniu się zębów współpracujących kół, które może być wywołane:
1) rozszerzeniem się cieplnym kół nagrzewających się podczas pracy,
2) nieuniknionymi błędami wykonania zębów (błędy podziałki, bicie uzębienia, nieprawidłowość zarysu boków zębów i ich niegładkość),
3) trudnościami utrzymania ściśle teoretycznej odległości osi w skrzynkach, w które są wbudowane koła.

Luz ten może być tym mniejszy, im staranniej koło jest wykonane, a szczególnie im mniejsze wykazuje bicie; jak najmniejszy luz należy zachować w wypadku, gdy koło wykonuje ruch obrotowy zwrotny (np. w napędzie strugarki wzdłużnej), gdyż przez to unika się uderzeń w momentach zwrotnych.

W pompkach zębatych należy stosować luz jak największy; idzie bowiem o umożliwienie swobodnego wypływu cieczy z przestrzeni między-zębnej podczas zazębienia się kół.

Tolerancja wykonania grubości zęba jest różnicą odchyłki dolnej i górnej.

Na rysunku powinna być podana teoretyczna wartość pomiarowa, a obok górna i dolna odchyłka.

Grubości zęba nie można mierzyć bezpośrednio po łuku koła, lecz po cięciwie. Może być przy tym z równym powodzeniem dokonywany pomiar grubości zęba, jak również szerokość wrębu. Wyróżniamy więc pomiary odniesieniowe względem wierzchołków zębów, dna wrębów lub otworu koła oraz pomiary bezodniesieniowe, a ponadto pomiary bezr pośrednie i pośrednie.

Przy przeprowadzaniu pomiarów w odniesieniu do wierzchołka zęba, a więc Ib, Ic i IIb, walec wierzchołkowy musi być współosiowy z osią obrotu koła. Poza tym jego wymiar powinien być utrzymany w wąskich granicach tolerancji.

Zupełnie podobnie przedstawia się sprawa przy pomiarze w odniesieniu do walca dna wrębów Id. Ponieważ jednak średnica dna wrębów może być utrzymana w szerokich granicach tolerancji, może również wykazywać dość silne bicie (podwójną mimośrodowość), które jest wynikiem wstępnej, zgrubnej obróbki wrębów (wykonywanej z mniejszą starannością), przeto odniesienie pomiaru do dna wrębów nie jest na ogół zalecane.

Pomiary Ic i Id służą najczęściej do ustalania równomiernej grubości zębów.

W zależności od tego, jakiemu celowi ma służyć pomiar grubości zęba, stosujemy różne metody. Inne bowiem metody stosujemy wówczas, gdy pomiaru dokonywać będziemy na kole zamocowanym na obrabiarce w ceiu jej ustawienia, inne natomiast, gdy pomiaru możemy dokonać w warunkach laboratoryjnych lub odbiorczych.

Zupełnie inaczej przedstawia się sprawa, gdy pomiaru musimy dokonać bezpośrednio na maszynie. W tym wypadku nie mamy dostępu do otworu, abyśmy mogli względem niego dokonać pomiaru i dlatego musimy się uciec albo do pomiaru grubości zęba za pomocą suwmiarki modułowej — metodą Ib, przy czym powierzchnię odniesienia pomiarfu stanowi wierzchołek zęba, lub też metody bezodniesieniowe IIIc i IV.

O ile przy pomiarze Ib na wynik pomiaru wywiera wybitny wpływ zarówno dokładność wykonania średnicy walca wierzchołkowego oraz jego bicie, jak również bicie samego uzębienia, które może występować niezależnie od bicia walca wierzchołkowego, o tyle przy pomiarach bez-odniesieniowych IIIc i IV bicie uzębienia nie ma wpływu. Na ogół jednak w tych wypadkach należy dokonywać pomiarów w kilku miejscach na obwodzie koła i obliczyć wartość średnią.

Jeżeli idzie o wybór metody pomiarowej, należy jeszcze nadmienić, że w praktyce będzie najchętniej stosowana ta metoda, która nie będzie wymagała żmudnych i złożonych obliczeń.


WebSystem tel. 048 383.01.44 polecamy do regulacji obortów silników falowniki oraz przekładnie Motovario i softstarty