Od kół zębatych wymaga się równomiernego przenoszenia ruchu, pewności i niezawodności działania, spokojnego biegu oraz jak największej trwałości.
Nierównomierny bieg wywołuje przyspieszenia i opóźnienia obracających się elementów, napędzanych za pomocą kół zębatych, i wpływa ujemnie na pewność i spokojność biegu, jak również skraca ich trwałość.
Trwałość przekładni zębatej decyduje o okresie użytkowym mechanizmu, w który są koła wbudowane.
Nierównomierność biegu powoduje ponadto hałasy bardzo nieprzyjemne dla ucha ludzkiego.
Warunki prawidłowej pracy przekładni zębatej osiągamy przez dobór odpowiednich wymiarów kół współpracujących ze sobą, użycie właściwych materiałów oraz uzyskanie odpowiedniej dokładności wykonania.
Koła zębate, podobnie jak i wszystkie inne wytwory produkcji mechanicznej, wykonujemy z mniejszą lub większą dokładnością. Błędy wykonania mogą być wynikiem zarówno niedokładności mechanizmów maszyny, na której wykonuje się koła, jak również błędów wykonania narzędzi oraz wadliwego ustawienia maszyny.
Błędy te powinny być zawarte w pewnych z góry określonych granicach, gdyż wymaga tego równomierność biegu i niezawodność działania przekładni zębatej. Nie można jednak zbytnio zacieśniać toleran-cyj wykonania, gdyż koszty wykonania są tym większe, im ostrzejsze są wymagania pod względem dokładności.
Wielkość dopuszczalnych błędów, tj. tolerancji wykonania kół zębatych, powinna odpowiadać konstrukcji i przeznaczeniu mechanizmu, którego istotną częścią składową są koła zębate, powinna też uwzględniać możliwości wykonawcze warsztatu.
Aby mieć gwarancję, że tolerancje wykonania nie zostały przekroczone, koła zębate należy sprawdzać zarówno podczas nacinania zębów, jak też po ich całkowitym wykonaniu.
Określenie wielkości tolerancji ma na celu umożliwienie montażu kół zębatych, wykonanych w różnych wytwórniach lub zamienności kół zębatych w przypadku zużycia lub zniszczenia jednego z kół lub obydwu jednocześnie.
Należy jednak przy tym zwrócić uwagę na to, że zęby kól po pewnym czasie ulegają silniejszemu zużyciu w okolicach wierzchołków i u podstaw, wskutek czego zarysy boków zębów odbiegają od idealnych ewolwent (dopasowują się do siebie). Wymiana więc zużytego kola na nowe nie daje właściwej współpracy z drugim kołem o częściowo zużytych zębach. Przy dużych prędkościach powstają w takim wypadku silne hałasy, bieg staje się nierównomierny i trwałość przekładni gwałtownie maleje.
Pełna zamienność kół może więc być przeprowadzona w następujących przypadkach:
a) gdy po zużyciu choćby jednego koła oba współpracujące koła zostaną wymienione na nowe,
b) gdy koio mniej zużyte o budowie symetrycznej pracowało tylko, jednokierunkowo, tzn. zużyciu uległy tylko jedne boki zębów. W tym wypadku dzięki symetryczności budowy można przestawić koło na wałku tak, aby dotychczas nie pracujące boki zębów (a więc niezużyte) weszły w zazębienie z kołem nowym (wmontowanym w miejsce zużytego). Wypadek ten oczywiście może powstać jedynie w walcowej przekładni zębatej i pcciąga za sobą zwiększone luzy międzyzębne,
c) gdy koło silniej zużyte wykona się jako nowe — o zębach korygowanych na zewnątrz, zaś w mniej zużytym natnie się zęby skorygowane w głąb o tę samą wielkość co we współpracującym kole.
